Açıklayıcı yapay zeka (Explainable AI – XAI), yapay zeka modellerinin nasıl karar verdiğini ve bu kararların arkasındaki gerekçeleri insanlara anlamlı bir şekilde sunmaya odaklanan bir alandır.** XAI, yapay zeka sistemlerinin daha şeffaf, güvenilir ve sorumlu olmasını sağlamayı amaçlar.
XAI, çeşitli teknikler ve yaklaşımlar içerir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Model açıklama: Bu teknikler, modellerin nasıl çalıştığını ve hangi faktörlerin karar vermede rol oynadığını anlamaya yardımcı olur.
- Veri analizi: Bu teknikler, modellerin hangi verilerden öğrendiğini ve bu verilerin modellerin kararlarını nasıl etkilediğini anlamaya yardımcı olur.
- Görselleştirme: Bu teknikler, modellerin kararlarını görselleştirerek insanlara daha iyi anlamalarına yardımcı olur.
- Etkileşimli sistemler: Bu sistemler, insanlara modellerle etkileşim kurma ve modellerin nasıl çalıştığını sorgulama imkanı sunar.
XAI, birçok farklı alanda kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Sağlık: XAI, doktorların teşhis ve tedavi kararlarını daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir.
- Finans: XAI, kredi risklerini değerlendirmek ve dolandırıcılığı tespit etmek için kullanılabilir.
- Adalet sistemi: XAI, hakimlerin daha adil kararlar vermelerine yardımcı olabilir.
- Pazarlama: XAI, müşteri davranışlarını daha iyi anlamaya ve daha etkili pazarlama kampanyaları oluşturmaya yardımcı olabilir.
XAI, yapay zekanın gelişmesiyle birlikte giderek daha önemli hale gelmektedir. XAI’nın kullanımı, yapay zeka sistemlerinin daha şeffaf, güvenilir ve sorumlu olmasını sağlayarak toplum tarafından daha geniş bir şekilde kabul edilmesine yardımcı olabilir.